เครื่องวัดความดันคืออะไร ทำงานยังไง

ในโลกยุคใหม่ที่ผู้คนหันมาใส่ใจสุขภาพกันมากขึ้น “เครื่องวัดความดัน” กลายเป็นหนึ่งในอุปกรณ์จำเป็นที่หลายบ้านมีติดไว้ แม้ไม่ได้เป็นหมอหรือพยาบาล แต่เราก็สามารถตรวจสอบสุขภาพเบื้องต้นได้ด้วยตนเอง โดยเฉพาะ “ความดันโลหิต” ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้สำคัญของโรคหัวใจ เส้นเลือด และระบบไหลเวียนโลหิต หากควบคุมได้ดี ก็จะช่วยลดความเสี่ยงจากโรคร้ายแรงได้มากทีเดียว

แต่คำถามคือ… เครื่องวัดความดันคืออะไร? ทำงานอย่างไร? แบบไหนดีกว่ากัน? และเราควรเลือกใช้อย่างไร บทความนี้จะพาไปหาคำตอบอย่างละเอียด

เครื่องวัดความดันคืออะไร

เครื่องวัดความดัน คือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการวัด “ความดันโลหิต” หรือแรงดันที่เลือดส่งไปยังผนังหลอดเลือดแดงในขณะที่หัวใจบีบตัว (Systolic) และคลายตัว (Diastolic) หน่วยที่ใช้วัดคือ mmHg (มิลลิเมตรปรอท)

ค่าความดันที่วัดได้จะมี 2 ค่า เช่น 120/80 mmHg ซึ่งหมายถึง:

• 120 = ความดันขณะหัวใจบีบตัว (Systolic)
• 80 = ความดันขณะหัวใจคลายตัว (Diastolic)

หากตัวเลขเหล่านี้สูงหรือต่ำเกินไป อาจแสดงถึงความผิดปกติของระบบไหลเวียนโลหิตหรือหัวใจ ซึ่งควรได้รับการตรวจเพิ่มเติมโดยแพทย์

เครื่องวัดความดันผลิตขึ้นครั้งแรกเมื่อไร

เครื่องวัดความดันถูกคิดค้นขึ้นในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 โดยแพทย์ชาวอิตาลีชื่อ Scipione Riva-Rocci ในปี ค.ศ. 1896 เขาเป็นผู้สร้างเครื่องมือวัดความดันแบบใช้ปรอทขึ้นมา ซึ่งใช้ร่วมกับสายรัดแขน (Cuff) และเป็นพื้นฐานของเครื่องวัดความดันรุ่นแรกๆ ที่ใช้กันในโรงพยาบาล

ต่อมาในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 แพทย์ชาวรัสเซียชื่อ Dr. Nikolai Korotkoff ได้พัฒนาเทคนิคการฟังเสียงการไหลของเลือดผ่านหูฟังเพื่อใช้ร่วมกับเครื่องวัด ซึ่งกลายเป็นมาตรฐานจนถึงทุกวันนี้

สมัยที่เครื่องผลิตออกมา ใช้เพื่ออะไร

ช่วงแรกของการใช้งาน เครื่องวัดความดันถูกใช้เฉพาะในแวดวงการแพทย์เท่านั้น เช่น โรงพยาบาล หรือห้องผ่าตัด เพื่อช่วยวินิจฉัยโรคเกี่ยวกับหัวใจ เส้นเลือด หรือภาวะเลือดออกมากผิดปกติ ซึ่งการตรวจวัดความดันถือเป็นการเปลี่ยนแปลงสำคัญของวงการแพทย์ในยุคนั้น เพราะทำให้สามารถติดตามอาการของผู้ป่วยได้แม่นยำขึ้น และลดความเสี่ยงจากภาวะช็อกหรือหัวใจล้มเหลว

ต่อมาเมื่อความรู้ทางการแพทย์แพร่หลาย และเทคโนโลยีพัฒนา เครื่องวัดความดันก็เริ่มเข้าถึงคนทั่วไปมากขึ้น กลายเป็นอุปกรณ์พื้นฐานที่ทุกบ้านควรมี

จากระบบ Analog มาเป็น Digital ได้ยังไง

เครื่องวัดความดันในยุคเริ่มต้นเป็นแบบ อนาล็อก (Analog) ซึ่งอาศัยมือบีบลม และใช้หูฟังแพทย์ (Stethoscope) ฟังเสียงเลือดไหลผ่านหลอดเลือด ทำให้ต้องอาศัยความชำนาญสูง ไม่เหมาะกับผู้ใช้งานทั่วไป

ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยี จึงมีการพัฒนา เครื่องวัดความดันแบบดิจิทัล (Digital Blood Pressure Monitor) ขึ้นมา โดยใช้เซนเซอร์อิเล็กทรอนิกส์และไมโครชิปในการตรวจจับแรงดัน พร้อมแสดงผลผ่านหน้าจอ LCD โดยไม่ต้องใช้หูฟังหรือความเชี่ยวชาญด้านการแพทย์

การเปลี่ยนแปลงนี้ทำให้คนทั่วไปสามารถวัดความดันได้เองอย่างแม่นยำ สะดวก และปลอดภัยยิ่งขึ้น โดยเฉพาะในผู้สูงอายุหรือผู้ที่ต้องวัดความดันเป็นประจำทุกวัน

ถ้าเทียบระหว่างเครื่องวัดความดันแบบ Analog (มือบีบ) และ Digital ต่างกันยังไง

สรุปคือ หากคุณเป็นบุคลากรทางการแพทย์ การใช้เครื่องมือแบบอนาล็อกอาจแม่นยำและไว้วางใจได้มากกว่า แต่สำหรับการใช้งานทั่วไปในบ้าน เครื่องวัดความดันแบบดิจิทัลเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด

เครื่องวัดความดันทำงานยังไง

หลักการทำงานของเครื่องวัดความดันแบบดิจิทัลคือ:

1. พันสายรัดแขน (Cuff) รอบแขนเหนือข้อศอก
2. เครื่องจะเริ่มสูบลมเข้าไปใน Cuff จนแขนรู้สึกแน่น
3. จากนั้นเครื่องจะค่อยๆ ปล่อยลมออก และตรวจจับการไหลของเลือด
4. เซนเซอร์ภายในจะอ่านค่าแรงดันในหลอดเลือด และคำนวณออกมาเป็นค่า Systolic และ Diastolic
5. แสดงผลบนหน้าจอ พร้อมค่าชีพจร (Pulse Rate)

ในขณะที่เครื่องแบบอนาล็อก จะให้ผู้ใช้บีบลมเข้าไปเอง จากนั้นใช้หูฟังแพทย์ฟังเสียง “ตุ้บ” ซึ่งเป็นเสียงที่เกิดจากเลือดเริ่มไหลผ่านหลอดเลือด เสียงแรกคือความดันตัวบน และเมื่อเสียงหายไปคือความดันตัวล่าง

คำแนะนำในการเลือกเครื่องวัดความดัน

1. เลือกยี่ห้อที่เชื่อถือได้ ผ่านการรับรองมาตรฐานทางการแพทย์ เช่น CE, FDA หรือ อย. ไทย
2. ควรเลือกแบบแขน (Upper Arm) มากกว่าข้อมือ เพราะวัดได้แม่นยำกว่า
3. ดูหน้าจอใหญ่ อ่านง่าย เหมาะกับผู้สูงอายุ
4. ฟังก์ชันเสริม เช่น บันทึกค่าอัตโนมัติ หรือเตือนหากวัดผิด

สรุปส่งท้าย

เครื่องวัดความดันไม่ใช่แค่อุปกรณ์สำหรับผู้ป่วยหรือโรงพยาบาลอีกต่อไป แต่กลายเป็นเครื่องมือจำเป็นของทุกบ้านในยุคที่ใส่ใจสุขภาพ ความเข้าใจในหลักการทำงาน การเลือกใช้อย่างถูกวิธี และการวัดอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้เรารู้ทันโรค รู้ทันร่างกาย และดูแลตัวเองได้ดีขึ้นทุกวัน

หากคุณยังไม่มีเครื่องวัดความดันที่บ้าน ตอนนี้อาจเป็นเวลาที่เหมาะจะเริ่มต้นดูแลสุขภาพจากจุดเล็กๆ แบบนี้